Tijden van voedselzekerheid
Op woensdag 19 februari geeft Jos Geerligs een bijzondere presentatie over zijn boek ‘De Horst aan de Oude Beek. Bijdragen aan voedselzekerheid van Jacob, Hendrik en Toon Geerligs’. Hij behandelt de ontwikkeling van de landbouw en de verandering van het Achterhoekse landschap. Geerligs doet dit op uitnodiging van Oudheidkundige Werkgemeenschap ADW (Aalten Dinxperlo Wisch). Aanvang is 19.45 uur bij zaal Bruggink in De Heurne. De toegang is gratis.
Geerligs vertelt over de verandering van het landschap en de ontwikkeling van de landbouw in de afgelopen eeuwen. Jos Geerligs, boerenzoon uit Zwiep bij Lochem, doet dit aan de hand van zijn boek ‘De Horst aan de Oude Beek. Bijdragen aan voedselzekerheid van Jacob, Hendrik en Toon Geerligs.’ Het boek De Horst aan de Oude Beek – niet ver van de Berkel – handelt over een gebied, weliswaar wat verwijderd van het ADW-gebied, maar gezien de inhoud zeer interessant en ook vergelijkbaar met het gebied van Aalten, Dinxperlo en Wisch.
Schaarse stalmest
Drie generaties Geerligs boeren in de 20e eeuw op de Horst te Zwiep bij Barchem. Jacob is zuinig met schaarse stalmest. Hendrik gaat op in de techniek. En Toon komt om in de drijfmest. Het verhaal speelt tegen de achtergrond van relaties en sociale lagen in een Achterhoekse boerengemeenschap.
Rond 1880 komen importen van goedkoop graan op gang. Mensen en dieren, die het graan verteren, halen de energie eruit. De mineralen blijven achter. De alsmaar groeiende aanvoer van mineralen heeft 145 jaar later negatieve gevolgen voor de kwaliteit van bodem, oppervlakte- en grondwater en lucht, en van biotoop en landschap. Die mineralen brengen, aangevuld met kunstmest, de productie op de van nature schrale zandgronden op een hoog niveau. Zo hoog, dat het zand concurreert met de vanouds vruchtbare delta met klei.
Industrialisatie
Een grotere arbeidsproductiviteit in de landbouw maakt de industrialisatie mogelijk en vervolgens de dienstverlening. De grotere voedselzekerheid heeft volgens de schrijver raakvlakken met industriële revolutie, Franse Revolutie, mechanisatie, ontwikkeling van chemie, sociale wetgeving en medische zorg. Dat is concreet fossiele brandstof, kadaster, motoren, stikstofkunstmest en vaccinaties. Verder de afschaffing van horigheid, emancipatie beweging sinds 1798 en de teloorgang van het naoberschap.
Consumenten leven op te grote voet
Het verhaal over Jacob, Hendrik en Toon leert dat consumenten nu op een te grote voet leven en dat biologische grenzen zijn overschreden. Het boek geeft een analyse van de leidende principes sinds 1880 en de ‘vermeende vanzelfsprekendheid’ ervan. Ook geeft het boek opties voor de toekomst.
Jos Geerligs’ broer Toon – de laatste generatie – boerde uiteindelijk op een ruilverkavelingsbedrijf uit 1984 in het Ruurlose broek.
